टाँठाबाठाका पक्की घर पुनर्निर्माणमा, जोखिममा रहेका कच्ची घर मर्मतमा

२०८० कात्तिक १७ गते राती जाजरकोट केन्द्रबिन्दु भएर गएको भूकम्पले क्षति गरेका नीजि आवासहरुको क्षतिको विवरण संकलनको कामप्रति यहाँका स्थानीय सरकार प्रमुख र सरोकारवालाहरुले आक्रोश पोखेका छन् ।

राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनिकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणले हालै किस्ताबन्दीमा पालिका अनुसार उपलब्ध गराईरहेको भूकम्पबाट भएको क्षतिको विस्तृत आकलन (डिडिए) को काम प्रभावितमैत्री नभएको भन्दै उनीहरुले पुनः डिडिए हुनुपर्ने माग राखेका छन् । 

रुकुम पश्चिममा सबैभन्दा बढी मानविय र भौतिक क्षति बेहोरेको आठबिसकोट नगरपालिकाका प्रमुख रबि केसीले प्राधिकरणको बदमासीको कारण क्षतिको यथार्थ विवरण आउन नसकेको आरोप लगाउनुभयो । उहाँले नगरपालिका भित्रका नौ हजार ३६७ घरको क्षति आकलन गरिएकोमा चार हजार पाँच सयको मात्र रिपोर्ट आएको तर तीन हजार २१३ वटा मात्र पुनर्निर्माणमा परेको जानकारी दिनुभयो ।

केसीले टाँठाबाठा व्यक्तिले फरक घर देखाउँदा पुनर्निर्माणमा परेको तर कच्ची घर टालेर बसेकाहरुको अवस्था वेवास्ता गरिएको जनाउनुभयो । एउटै प्रकृतिका घरहरु फरक फरक रिपोर्टमा समावेश हुँदा गाउँमा विवाद बढेको उहाँको भनाई छ । 

स्थानीय तहका प्रमुखहरुले डिडिए हुँदा पालिकालाई भूमिकाविहिन बनाउँदा बाहिरबाट आएका कर्मचारीहरुले सत्य विवरण संकलन गर्न नसकेको जनाएका छन् । त्रिवेणी गाउँपालिकाका अध्यक्ष गणेशकुमार केसीले डिडिए गर्न आएका कर्मचारीहरुलाई ४५ दिनको ठेक्का दिए जस्तो गरेर पठाएकोले सहि रिपोर्ट बन्न नसकेको बताउनुभयो । उहाँले शहर बजारमा घर भएकाहरुले अन्यत्र घर छैन भन्दै झुट बोलेको कुराको आधारमा  डिडिए रिपोर्ट बनाएको दाबी गर्नुभयो । 

सानीभेरी गाउँपालिकाका अध्यक्ष बिर्खबहादुर बिष्टले छ हजार ६८ घर डिडिए भएकोमा दुई हजार १३३ को मात्र रिपोर्ट आएको तर तलमाथि परेर आएको जनाउनुभयो । यो समस्या बारेमा गुनासो गर्ने संयन्त्र समेत नभएको र माथिल्लो तहमा विपत् बुझेको कर्मचारीकै अभाव देखिएको बिष्टले बताउनुभयो । उहाँले सबैकुरा राम्रो छन् भन्ने अवस्था नरहेकोले डिडिए रिपोर्ट सच्चाउन आवश्यक रहेको उल्लेख गर्नुभयो ।

चौरजहारी नगरपालिका १ का बिजय बिष्टले बजारमा पक्की घर भएकाहरुको पुनर्निर्माणमा परेको तर टहरामा बस्न बाध्य भएकाहरुको घर मर्मतमा राखिएको गुनासो गर्नुभयो । वडास्तरमा अहिले पुनर्निर्माणमा परेका र नपरेकाहरु बिचमा पहुँच तथा शक्तिको घमण्ड गर्नेसम्मको हर्कत हुने गरेको उहाँको भनाइ छ ।

रुकुम उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष पलबहादुर खड्काले जिल्ला सदरमुकाम, नेपालगञ्ज लगायतका शहरमा पक्की घर भएकाहरुको विवरण पुनर्निर्माणमा पर्नु अत्यन्त दुर्भाग्य भएको बताउनुभयो । पालिकाहरुमा आएको गलत रिपोर्ट सार्वजनिक गरेर राज्यको सम्पती दोहन हुनबाट जोगाउनुपर्ने र प्रभावितहरुलाई मात्र सहयोग गर्नुपर्ने उहाँको माग रहेको छ । 

प्रमुख जिल्ला अधिकारी कुलबहादर जिसीले डिडिएको विषयमा ब्यापक गुनासो बताउनुभयो । उहाँले वडा अध्यक्षहरु चनाखो भएर प्रभावितहरुलाई वास्तवकिता बुझाउनतर्पm लाग्नुपर्ने र गुनासाहरु संकलन गर्नुपर्ने गरी समन्वय गरिएको जनाउनुभयो ।